สารส่องใจ Enlightenment
เมื่อฝึกสมาธิแล้วแต่จิตไม่นิ่ง ควรทำอย่างไร
วิสัชนาธรรม โดย หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต
วัดบรรพตคีรี (ภูจ้อก้อ) อ.หนองสูง จ.มุกดาหาร
ปุจฉา (๑) – ลูกกราบองค์หลวงปู่ เมื่อทำสมาธิแล้วจะทำจิตให้นิ่งอันเดียวนี้ช่างยากเหลือเกิน
เป็นเพราะลูกมีบาปมากใช่ไหมคะ กราบองค์หลวงปู่กรุณาแนะนำด้วยเจ้าค่ะ
วิสัชนา (๑) – เรื่องภาวนา เราจะให้มันนิ่งอยู่หน้าเดียว
ดิ่งในเป้าที่เราเพ่งอยู่มันก็ย่อมเป็นไปไม่ได้
เพราะสมาธิทั้งหลายอยู่ใต้อำนาจอนิจจังอันละเอียด
เมื่อหมดกำลังก็ถอนออกมา มันจะถอนออกมาก็ช่างมัน
เราต้องสังเกตว่าออกมาแล้วอย่างนี้มีกามวิตก ความตริในทางกามหรือไม่
มีพยาบาทวิตก ความตริในทางพยาบาทหรือไม่
มีวิหิงสาวิตก ความตริในทางเบียดเบียนหรือไม่
ถ้าไม่มีธรรม ๓ ประการนี้รบกวนจิตใจเรา
ก็ปล่อยให้จิตใจนั้นอยู่ตามสบายนั่นเถิด มีการมีงานก็ทำไปไม่มีโทษ
เพราะเรามีสติอยู่กับตัว ไม่ใช่จะตันขี้ตันเยี่ยวมันไม่ให้มันนึกไปทางไหน
มันนึกไปทางดีแล้วก็ปล่อยมัน ไม่มีโทษ
แม้การงานที่ถูกคือเว้นจากฆ่าสัตว์, ลักทรัพย์, ประพฤติผิดในกาม เรียกว่าการงานชอบ
เราก็ต้องปล่อยมันให้มันทำตามสะดวกของมัน
ส่วนสัมมาวาจาเล่ามันไม่พูดเท็จ, ไม่พูดส่อเสียด, ไม่พูดคำหยาบคาย, ไม่พูดเพ้อเจ้อ
เราก็ต้องปล่อยให้มันพูดซิ
ส่วนด้านจิตใจอีก ไม่โลภอยากได้ของผู้อื่นมาเป็นของตน, ไม่พยาบาทปองร้ายผู้อื่น,
เห็นชอบตามทำนองคลองธรรม คือเห็นว่าทำดีได้ดีทำชั่วได้ชั่วเป็นต้น
สิ่งทั้งหลายที่ปรารภมานี้ เราก็ต้องปล่อยมันให้อยู่ตามสบาย
ไม่ต้องไปเคี่ยวเข็ญเย็นค่ำมันดอก เท่านี้ก็คงจะพอเข้าใจแล้วนะ
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
ปุจฉา (๒) – ผมเคยอ่านหนังสือพบว่าเวลาขณะที่จิตฟุ้งซ่านมากๆ
ไม่ควรจะทำสมาธิภาวนา เพราะเหตุใด จริงไหมครับ
วิสัชนา (๒) – ที่ว่าจิตฟุ้งซ่านนั้นไม่ควรทำสมาธิตอบว่า…
จิตฟุ้งซ่านนั่นเองจะได้ถูกข่มเหงเข้าในสมาธิ
ด้วยบริกรรมให้พอ จดจ่ออยู่กับกรรมฐานที่ตั้งไว้
ถ้าบริกรรมไม่พอหรือเพ่งให้เป็นอารมณ์เดียวไม่พออยู่ในเป้าอันเดียว
มันก็ไม่ยอมลงเหมือนกัน
ถ้าจิตฟุ้งซ่านเราไม่เข้าสมาธิแล้ว มันยิ่งไปกันใหญ่
เทียบกันกับเราเลี้ยงโค มีหญ้ากินอยู่ มันไม่สันโดษกินก็ต้องผูกมัด ผูกล่ามไว้
โบราณท่านกล่าวว่าเรือข้ามทะเล
เมื่อคลื่นจัดก็ต้องทอดสมอ มิฉะนั้นเรือจะคว่ำและเดินผิดท่าฉันใดก็ดี
เมื่อมันฟุ้งซ่าน เราไม่ดัดสันดานมันให้ตั้งอยู่ในกรรมฐานอันใดอันหนึ่งอยู่
มันก็เคยตัวเพราะมันไม่ถูกทรมานด้วยพระสติพระปัญญา
คำว่าฟุ้งซ่านก็คือรำคาญใจนั่นเอง มันอิงกับโมหะโดยไม่รู้ตัว
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
ปุจฉา (๓) – ขณะนี้ผมเพิ่งหัดทำสมาธิ ก่อนทำสมาธิจะสวดมนต์ครึ่งชั่วโมง
มีบทสวดชินบัญชร ชัยมงคลคาถา คาถาเมตตาหลวงของหลวงพ่อเมตตาหลวง
หลังจากนั้นก็แผ่เมตตา อุทิศส่วนกุศลแล้วนั่งสมาธินาน ๕-๒๕ นาที แล้วแต่วัน
โดยใช้บทบริกรรมพุทโธพร้อม ลมหายใจเข้าออก พุทธเข้า-โธออก
ปัญหาของผมคือว่าจิตของผมยังฟุ้งซ่านคิดโน่นนี่ตลอด
ไม่ค่อยอยู่กับลมหายใจและคำบริกรรม น้อยมากที่จะอยู่
หลานอยากจะขอคำแนะนำว่าควรจะทำอย่างไร
การฝึกสมาธิก็คือสติใช่ไหมครับ แต่นี่มันคล้ายๆ ไม่มีสติกับงานที่ทำอยู่
วิสัชนา (๓) – ก่อนทำสมาธิได้สวดมนต์ชินบัญชร, ชัยมงคล
และบริกรรมเมตตาหลวงแผ่เมตตาอุทิศส่วนกุศล
แล้วนั่งสมาธิตั้งแต่ ๕-๒๕ นาที ใช้บทบริกรรมพุทโธ
พร้อมลมหายใจเข้าออก พุทธเข้า-โธออก แต่จิตยังฟุ้งซ่าน คิดโน้นคิดนี้ก็จริงอยู่
เมื่อเป็นดังนี้ก็อย่าได้เอามากนัก จะเอาแต่เมตตาก็ต้องให้เห็นคุณในชั้นนี้ก่อน
หรือจะเอาแต่พุทเข้า-โธออก ก็ต้องให้เห็นคุณในชั้นนี้ไปเสียก่อน
อย่าจับๆ จดๆ คว้านั้นคว้านี้มากมายนัก มันจะกลายเป็นขี้โลภกรรมฐาน
งานชิ้นนั้นก็จะทำ งานชิ้นนี้ก็จะทำ ตกลงไม่ได้เห็นผลซักงานเลย
ถ้าเราภาวนาอันใดจิตรวมลงไป
รสชาติของจิตรวมก็เป็นรสชาติอันเดียวกันกับเราภาวนาอันอื่นๆ
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
คัดจาก หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต ตอบปัญหาธรรมะ ฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๒๐ กันยายน ๒๕๕๓
แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ
| < Prev |
|---|
