จุดหมายปลายธรรม Destination@Dharmma
ธรรมที่ทำให้กล้าหาญ
งดงาม
This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it
ในคราวนี้ เราจะสนทนากันในเรื่องธรรมที่ทำให้กล้าหาญครับ
ตามพจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ของ
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) ได้ให้ความหมาย
คำว่า “เวสารัชชกรณธรรม” หมายถึง ธรรมทำความกล้าหาญ,
ธรรมเป็นเหตุให้กล้าหาญ หรือคุณธรรมที่ทำให้เกิดความแกล้วกล้า
มี ๕ ประการ ได้แก่ ๑. ศรัทธา คือเชื่อสิ่งที่ควรเชื่อ
๒. ศีล คือมีความประพฤติดีงาม
๓. พาหุสัจจะ คือได้สดับหรือศึกษามาก
๔. วิริยารัมภะ คือเพียรทำกิจอยู่อย่างจริงจัง
๕. ปัญญา คือรู้รอบและรู้ชัดเจนในสิ่งที่ควรรู้
http://www.84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%E0%C7%CA%D2%C3%D1%AA%AA%A1%C3%B3%B8%C3%C3%C1_%F5
ในเรื่อง “เวสารัชชกรณธรรม” นี้ ใน “เวสารัชชกรณสูตร” (พระสุตตันตปิฎก
อังคุตตรนิกาย ปัญจก-ฉักกนิบาต) ได้กล่าวสอนว่า
“ภิกษุทั้งหลาย ธรรมเป็นเครื่องกระทำความเป็นผู้แกล้วกล้าแห่งภิกษุผู้เสขะ ๕ ประการนี้
๕ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นผู้มีศรัทธา ๑ เป็นผู้มีศีล ๑
เป็นพหูสูต ๑ เป็นผู้ปรารภความเพียร ๑ เป็นผู้มีปัญญา ๑
ความครั่นคร้ามใดย่อมมีแก่ผู้ไม่มีศรัทธา ความครั่นคร้ามนั้นย่อมไม่มีแก่ผู้มีศรัทธา
ฉะนั้น ธรรมนี้จึงชื่อว่าเป็นเครื่องกระทำความเป็นผู้แกล้วกล้าแห่งภิกษุผู้เสขะ
ความครั่นคร้ามใดย่อมมีแก่ผู้ทุศีล ความครั่นคร้ามนั้นย่อมไม่มีแก่ผู้มีศีล
ฉะนั้น ธรรมนี้จึงชื่อว่าเป็นเครื่องกระทำความเป็นผู้แกล้วกล้าแห่งภิกษุผู้เสขะ
ความครั่นคร้ามใดย่อมมีแก่ผู้ได้ศึกษาน้อย ความครั่นคร้ามนั้นย่อมไม่มีแก่ผู้เป็นพหูสูต
ฉะนั้น ธรรมนี้จึงชื่อว่าเป็นเครื่องกระทำความเป็นผู้แกล้วกล้าแห่งภิกษุผู้เสขะ
ความครั่นคร้ามใดย่อมมีแก่ผู้เกียจคร้าน ความครั่นคร้ามนั้นย่อมไม่มีแก่ผู้ปรารภความเพียร
ฉะนั้น ธรรมนี้จึงชื่อว่าเป็นเครื่องกระทำความเป็นผู้แกล้วกล้าแห่งภิกษุผู้เสขะ
ความครั่นคร้ามใดย่อมมีแก่ผู้มีปัญญาทราม ความครั่นคร้ามนั้นย่อมไม่มีแก่ผู้มีปัญญา
ฉะนั้น ธรรมนี้จึงชื่อว่าเป็นเครื่องกระทำความเป็นผู้แกล้วกล้าแห่งภิกษุผู้เสขะ
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมเป็นเครื่องกระทำความเป็นผู้แกล้วกล้าแห่งภิกษุผู้เสขะ
๕ ประการนี้แล ฯ”
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/r.php?B=22&A=2923
คุณธรรมในเรื่อง “ศรัทธา” นี้ไม่ได้หมายถึงว่าต้องเชื่อเท่านั้น
แต่หมายถึงว่าความเชื่อที่ประกอบด้วยวิจารณญาณและเหตุผล
โดยเชื่อในสิ่งที่ควรเชื่อ และไม่เชื่อในสิ่งที่ไม่ควรเชื่อ
ซึ่งหากเรามีคุณธรรมใน ๕ ประการนี้แล้ว
ก็จะเป็นเหตุปัจจัยให้มีความกล้าหาญขึ้นมาได้
สังเกตว่าธรรมที่ทำให้กล้าหาญนี้ไม่เกี่ยวกับว่าจะต้องมีทรัพย์สิน
มีฐานะ มีตำแหน่ง หรือมียศฐบรรดาศักดิ์ใด ๆ นะครับ
แม้ว่าเราจะมีทรัพย์สินน้อย มีฐานะไม่ร่ำรวย มีตำแหน่งไม่สูง มียศไม่สูง
แต่เราก็สามารถมีความกล้าหาญได้ หากมีคุณธรรมในเรื่องที่กล่าว
ดังนี้ หากเรารู้สึกว่าเราเป็นคนขี้กลัวในเรื่องใด ๆ ก็ตาม
หากเราเป็นผู้มีความเชื่ออย่างไม่สมเหตุสมผลในเรื่องนั้น ๆ
เราเป็นผู้มีความประพฤติผิดศีล หรือประพฤติไม่ดีในเรื่องนั้น ๆ
เราศึกษาหรือได้ฟังเรื่องนั้น ๆ มาน้อย
เราเป็นผู้เกียจคร้านในเรื่องนั้น ๆ
และเราไม่ได้มีปัญญารู้รอบในสิ่งที่ควรรู้ในเรื่องนั้น ๆ แล้ว
เราก็ย่อมจะขี้กลัวในเรื่องนั้น ๆ ต่อไปเรื่อย ๆ
ในทางกลับกัน เราสามารถพัฒนา “เวสารัชชกรณธรรม” นี้ขึ้นมาได้
โดยหากเราเป็นผู้มีความเชื่ออย่างมีเหตุผลในเรื่องนั้น ๆ
เราเป็นผู้มีความประพฤติดีงาม
เราได้ศึกษาหรือได้ฟังเรื่องนั้น ๆ มามาก
เราได้เพียรทำกิจในเรื่องนั้น ๆ อยู่อย่างจริงจัง
และเรามีปัญญารู้รอบในสิ่งที่ควรรู้ในเรื่องนั้น ๆ แล้ว
เราก็ย่อมจะเป็นผู้มีความกล้าหาญในเรื่องนั้น ๆ ได้ครับ
< Prev | Next > |
---|