ธรรมะจากพระสูตร Dhamma from Sutta

อัปปมาทวรรคที่ ๒ หมวดว่าด้วยความไม่ประมาทและความประมาท

กลุ่มไตรปิฎกสิกขา

[๑๒] ๑. ความไม่ประมาทเป็นเครื่องถึงอมตะ
ความประมาทเป็นทางแห่งมัจจุ
ผู้ไม่ประมาทแล้วชื่อว่าย่อมไม่ตาย
ผู้ใดประมาทแล้วผู้นั้นย่อมเป็นเหมือนคนตายแล้ว
บัณฑิตรู้ความนั่นโดยแปลกกันแล้ว (ตั้งอยู่) ในความไม่ประมาท
บันเทิงอยู่ในความไม่ประมาท
ยินดีในธรรมเป็นที่โคจรของพระอริยะทั้งหลาย
บัณฑิตผู้ไม่ประมาทเหล่านั้นมีความเพ่ง
มีความเพียรเป็นไปติดต่อบากบั่นมั่นเป็นนิตย์เป็นนักปราชญ์
ย่อมถูกต้องพระนิพพานอันเป็นแดนเกษมจากโยคะอันยอดเยี่ยม.


๒. ยศย่อมเจริญโดยยิ่งแก่คนผู้มีความขยัน
มีสติมีการงานสะอาดมีปกติใคร่ครวญแล้วจึงทำ
สำรวมแล้วเลี้ยงชีพโดยธรรมและไม่ประมาท.


๓. ผู้มีปัญญาพึงทำเกาะ (ที่พึ่ง) ที่ห้วงน้ำท่วมทับไม่ได้
ด้วยความหมั่นด้วยความไม่ประมาท
ด้วยความระวังและด้วยความฝึก.


๔. พวกชนพาลผู้มีปัญญาทรามย่อมประกอบเนื่องๆซึ่งความประมาท
ส่วนผู้มีปัญญาย่อมรักษาความไม่ประมาทได้เหมือนรักษาทรัพย์อันประเสริฐ
ท่านทั้งหลายอย่าตามประกอบความประมาท
อย่าตามประกอบความเชยชิดด้วยความยินดีในกาม
เพราะว่าผู้ไม่ประมาทแล้วเพ่งพินิจอยู่ย่อมบรรลุสุขอันไพบูลย์.


๕. เมื่อใดบัณฑิตบรรเทาความประมาทด้วยความไม่ประมาท
เมื่อนั้นบัณฑิตนั้นขึ้นสู่ปัญญาเพียงดังปราสาทไม่เศร้าโศก
ย่อมพิจารณาเห็นหมู่สัตว์ผู้มีความเศร้าโศก
ปราชญ์ย่อมพิจารณาเห็นคนพาลทั้งหลายได้
เหมือนคนผู้ยืนอยู่บนยอดเขามองเห็นชนผู้ยืนอยู่บนพื้นดินได้ฉะนั้น.


๖. ผู้มีปัญญาดีเมื่อชนทั้งหลายประมาทแล้ว ไม่ประมาท
เมื่อชนทั้งหลายหลับแล้วตื่นอยู่โดยมาก
ย่อมละบุคคลผู้มีปัญญาทรามไปเสียดุจม้าตัวมีฝีเท้าเร็ว
ละทิ้งม้าตัวหากำลังมิได้ไปฉะนั้น.


๗. ท้าวมฆวะถึงความเป็นผู้ประเสริฐกว่าเทพยดาทั้งหลายเพราะความไม่ประมาท
บัณฑิตทั้งหลายย่อมสรรเสริญความไม่ประมาท
ความประมาทอันท่านติเตียนทุกเมื่อ.


๘. ภิกษุยินดีแล้วในความไม่ประมาทหรือมีปกติเห็นภัยในความประมาท
ย่อมเผาสังโยชน์ทั้งละเอียดและหยาบไป
ดุจไฟเผาเชื้อมากและน้อยไปฉะนั้น.


๙. ภิกษุยินดีแล้วในความไม่ประมาทหรือมีปกติเห็นภัยในความประมาท
ไม่ควรเพื่ออันเสื่อม (จากมรรคและผล)
ตั้งอยู่แล้วในที่ใกล้แห่งพระนิพพานทีเดียว.


อัปปมาทวรรคที่ ๒ จบ



(อัปปมาทวรรค พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท
พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย เล่มที่ ๔๐)

---

แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ